Catasetum pileatum

Rchb.f. 1882
Podrodzina: Epidendroideae
Plemię: Cymbidieae
Podplemię: Catasetinae

 

Foto: © Greg Allikas - www.orchidworks.com. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Catasetum pileatum

Synonim: Catasteum bungerothii N. E. Brown. Foldats (1969-1970) oraz Pabst i Dungs (1975) jako synonim traktują także Catasetum imperiale Cogniaux.   Ponadto istnieje wiele nazwanych odmian: Catasetum pileatum Rchb. f. var. album (Hort.) Hoehne, Catasetum pileatum Rchb. f. var. aurantiacum (Cognioux) Hoehne, Catasetum pileatum Rchb. f. var. imperiale (Linden & Cognioux) Hoehne, Catasetum pileatum Rchb. f. var. lindenii (Hort.) Hoehne, Catasetum pileatum Rchb. f. var. pottsianum (L. Linden & Rodigas) Hoehne, Catasetum pileatum Rchb. f. var. randii (Rodigas) Hoehne, i Catasetum pileatum Rchb. f. var. regale (W. H. G.) Hoehne 

Występowanie:

Wenezuela, Brazylia, Kolumbia i Ekwador. W Wenezueli rośliny znajduje się na wysokościach 120-150 m w kilku lokalizacjach górnego biegu Río Orinoco w Amazonii i nad Río Capanaparo w stanie Apure. W Brazylii rośliny spotyka się na gorących, wilgotnych nizinach w stanach Pará i Amazonas. Choć są doniesienia o znajdowaniu tych roślin w Kolumbii i Ekwadorze, to nie napotkaliśmy informacji dotyczących siedlisk naturalnych w tych krajach.   

Klimat:

Skrajne zanotowane temperatury to 38°C i 17°C.
Średnia wilgotność wynosi około 80% przez cały rok.
Opady od 38 mm w lutym do 262 mm we wrześniu.
Średnia temperatura (dzień/noc) to 31/23°C przez cały rok.
Okres kwitnienia: Może kwitnąć cały rok, ale maksimum przypada na październik i listopad.

Uwagi różne:

Okres kwitnienia podawany w danych klimatycznych pochodzi z raportów hodowców. W naturze rośliny zwykle kwitną jesienią, ale mogą kwitnąć kilka razy w roku. Intensywnie pachnące kwiaty rodzaju Catasetum mogą być kwiatami męskimi lub żeńskimi, w zależności od warunków, w jakich były uprawiane. Generalnie uważa się, że kwiaty żeńskie często są wynikiem uprawy przy niskiej wilgotności i dużej ilości światła, natomiast kwiaty męskie są wynikiem uprawy w bardziej ocienionym i bardziej wilgotnym środowisku. Hills (1995) podaje, że osłona z folii aluminiowej założona na koniec rozwijającego się kwiatostanu powinna zapewnić rozwinięcie się kwiatów męskich. Ostatnio coraz więcej hodowców podaje jednak, że z ich doświadczeń wynika, że to zdrowie i wielkość rośliny wydają się być bardziej istotne w określeniu płci wytwarzanego kwiatu niż poziom światła, a większe i w lepszej kondycji rośliny wytwarzają kwiaty żeńskie. Catasetum pileatum jest kwiatem narodowym Wenezueli. Hawkes (1965) opisał je tak: "Prawdopodobnie najdoskonalszy gatunek tego rodzaju". 

 

Informacje o roślinie i kwiatach:

Wielkość i typ rośliny:

Jest to duży epifit o wzroście sympodialnym, o wysokości 35-60 cm.  

Pseudobulwy:

Mają około 15-25 cm długości i 8 cm szerokości. Ciasno skupione pseudobulwy mają maczugowaty lub jajowaty kształt, składają się z kilku węzłów, a w młodym wieku są pokryte cienkimi, suchymi podstawami dwurzędowych liści. Po opadnięciu liści pseudobulwy pozostają nagie i pojawiają się na nich liczne podłużne bruzdy.  

Liście:

Liście mają długość 20-35 cm i szerokość 4-7 cm. Na każdej pseudobulwie jest kilka dwurzędowo ułożonych, lancetowatych liści. Liście są jasnozielone, ostro zakończone i mają fałdki przypominające wachlarz. Przy końcu okresu wegetacji liście zwykle opadają.  

Kwiatostan:

Osiąga do 40 cm długości, wliczając w to wielokwiatowe grono. Wdzięcznie, łukowato wygięty pęd kwiatowy wyrasta u podstawy najmłodszej dojrzałej pseudobulwy.  

Kwiaty:

4-10. Wyjątkowo intensywnie pachnące kwiaty są szeroko otwarte, mają wyraźną teksturę i mogą mieć ponad 10 cm średnicy. Mają zmienną kolorystykę, co jest powodem istnienia dużej liczby nazwanych odmian.  Kwiaty męskie są woskowo-białe, z zabarwieniem kremowo-żółtym do żółto-zielonego i ze zmienną ilością purpurowych plamek. Skierowana w dół warżka jest w kolorze kości słoniowej i tylko kieszonka na jej środku może być w kolorze białym, albo w dowolnym odcieniu od żółtego do pomarańczowego. Prętosłup jest biały. Płatki okółka zewnętrznego mają 4-7 cm długości, 1,4-1,7 cm szerokości, są lancetowate, z ostrymi zakończeniami, a ich brzegi zawijają się. Półwzniesione płatki okółka wewnętrznego są eliptyczno-lancetowate, ostro zakończone, o delikatnej teksturze, mają prawie taką samą długość jak płatki okółka zewnętrznego, ale ich szerokość wynosi 1,5-2,5 cm. Warżka ma kształt sercowaty do daszkowatego, jest poprzecznie podługowata do prawie okrągłej i ma 6-7 cm średnicy. Może być głęboko wklęsła lub prawie płaska i na środku ma rodzaj kieszonki. Prętosłup ma 4 cm długości, długi haczyk, oraz antenki, które krzyżują się - jedna jest wyprostowana, a druga silnie zakrzywia się przy końcu.  Kwiaty żeńskie mają warżkę skierowaną do góry, płatki obu okółków kremowe, a warżka może mieć dowolny odcień od prawie pomarańczowego do bladożółtego. Płatki obu okółków są podobne do płatków u kwiatów męskich. Natomiast workowata warżka jest stożkowa z nieco wygiętymi brzegami.


Catasetum pileatum var. imperiale
Foto: © Orchids & More. Wszelkie prawa zastrzeżone

Tłumaczenie: Grażyna Siemińska


-----------------  U P R A W A  ----------------

Temperatura:

Roślina ciepłolubna.

Przez cały rok średnia temperatura dnia wynosi 29-32°C, a średnia temperatura nocy 23°C, co daje amplitudę dobową 7-9°C.  

Światło:

25000-40000 luksów. Umiarkowanie jasne światło powinno być filtrowane i rozproszone, bezpośrednie południowe słońce może poparzyć rośliny. Cały czas należy zapewniać silny ruch powietrza.  

Podlewanie:

Opady deszczu są umiarkowane do obfitych przez cały rok, z 2-3 miesięcznym nieco bardziej suchym okresem zimą i na początku wiosny. W okresie aktywnego wzrostu uprawiane rośliny powinny być obficie podlewane, natomiast jesienią, gdy nowe przyrosty osiągną dojrzałość, ilość wody należy stopniowo zmniejszyć.  

Nawożenie:

Cataseta wymagają silnego nawożenia, więc w okresie aktywnego wzrostu należy je co tydzień nawozić pełną dawką zrównoważonego nawozu. Niektórzy od wiosny do połowy lata stosują nawóz wysokoazotowy, przechodząc na wysokofosforowy późnym latem i jesienią.  

Podłoże:

Rośliny dobrze rosną także zamocowane na kawałkach paproci drzewiastej, jeśli tylko w okresie lata będą podlewane co najmniej raz dziennie. W okresie wyjątkowo gorącej i suchej pogody zamocowane rośliny mogą wymagać nawet kilkakrotnego podlewania w ciągu dnia. Ponieważ jednak dla większości hodowców utrzymywanie wystarczająco wysokiej wilgotności przy takim sposobie uprawy jest zbyt trudne, zazwyczaj uprawiają oni rośliny w doniczkach lub koszyczkach wypełnionych luźnym, szybko przesychającym podłożem, które zapewnia dobry dostęp powietrza do korzeni, ale zawiera jednak substancje zatrzymujące pewną ilość wilgoci. Często dodawany jest także węgiel drzewny w celu zapewnienia przewiewności podłoża i zabezpieczenia przed kwaśnieniem. Oprócz standardowego podłoża z kory jodłowej, hodowcy stosują z powodzeniem ciasno upakowane korzenie paproci osmunda, włókna paproci drzewiastej, mech torfowiec, pumeks, odłamki korka, a nawet mieszaninę równych części przekompostowanego i świeżego nawozu końskiego i węgla drzewnego. Jak z tego widać, można stosować prawie każde podłoże, pod warunkiem dobrania odpowiedniego schematu podlewania. Łatwiej jednak radzić sobie z roślinami, jeśli cały zbiór uprawia się w tym samym podłożu.  Takie podłoże rozkłada się dość szybko, więc rośliny uprawiane w mchu torfowcu muszą być rokrocznie przesadzane. Rośliny te nie tolerują zakwaszenia w obrębie korzeni, dlatego wielu hodowców zaleca coroczne przesadzanie bez względu na stosowane podłoże. Przesadzanie wykonuje się wtedy, gdy przy podstawie pseudobulwy pojawia się nowy przyrost. Wszystkie pseudobulwy powinny być usunięte oprócz 1-2 najmłodszych. Niektórzy z hodowców podają, że rozdzielają bulwy na pojedyncze egzemplarze. Ponieważ stare korzenie obumierają po przesadzeniu, można większość z nich obciąć. Kilka można zostawić, aby ułatwić roślinie umocowanie się w nowym podłożu dopóki nie rozwiną się nowe korzenie. Po przesadzeniu w ogóle nie podlewa się roślin aż do momentu, gdy nowy przyrost wypuści korzenie w nowe podłoże, a jego wysokość osiągnie 10-12 cm. Dopiero wtedy można podjąć normalny letni schemat podlewania.  

Wilgotność powietrza:

Około 80% latem i jesienią, spadając do 70-75% zimą i na wiosnę.  

Okres spoczynku:

Przedstawione tu warunki temperaturowe powinny być utrzymywane przez cały rok. W zimie opady deszczu są niewielkie, ale pewnej dodatkowej wilgoci dostarcza obfita rosa. Uprawiane rośliny powinny być suche po opadnięciu liści, ale należy je podlewać, jeżeli pseudobulwy nadmiernie się marszczą. Nawożenie powinno być wyeliminowane aż do wiosny, gdy znów wznawia się podlewanie.  Hills (1995) powiedział, że regularnie zmusza swoje rośliny do uśpienia, obcinając im w listopadzie wszystkie pozostałe liście. Więcej tych roślin ginie z nadmiaru wody w zimie, niż z jakiegokolwiek innego powodu. Hodowcy podają, że normalne podlewanie i nawożenie należy wznowić wtedy, gdy zaczynają pojawiać się nowe przyrosty, a nowe korzenie mają długość 2-4 cm. Jednakże woda pozostająca w lejkowatych nowych przyrostach może spowodować ich gnicie. Dla uniknięcia tego niebezpieczeństwa niektórzy polecają umieszczenie w tym lejku niewielkiej ilości mieszanki Banrot.