Oncidium

Foto: © Copyright Orchid Greenhouse. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Oncidium

Rodzina (formalnie podplemię) Oncidium jest bardzo duża i obejmuje mnóstwo odmian i ponad tysiąc gatunków. Ta instrukcja uprawy dotyczy najczęściej spotykanych w kwiaciarniach oncidiów, które mają gruszkowate pseudobulwy, cienkie liście i rozgałęziające się kwiatostany, a kwiaty w kolorze żółtym i mahoniowym.

Światło:

Od niskiego do średniego poziomu, w granicach 15000-20000 luksów. Najlepiej rosną w jasnym, rozproszonym świetle. Idealne będzie wschodnie lub zachodnie okno. Może też być okno południowe pod warunkiem zastosowania odpowiedniego cieniowania.

Temperatura:

W zimie temperatura nocą powinna wynosić od 13 do 18°C, a w lecie 16 do 20°C. Natomiast w dzień temperatura przez cały rok powinna wynosić od 20 do 30°C. Zachowanie niższych temperatur nocnych jest istotniejsze zimą (optymalne są temperatury nocne w okolicach 15-16°C). Latem rośliny zwykle tolerują nieco wyższe temperatury, chociaż z kolei przegrzanie roślin wystawionych na pełne południowe letnie słońce może skończyć się ich uśmierceniem. W wypadku utrzymywania się latem na parapecie temperatur powyżej 35°C absolutnie konieczne jest cieniowanie (np. żaluzjami) lub przestawienie roślin.

Z kolei zimą należy uważać na wietrzenie podczas mrozów - przewianie rośliny silnym prądem powietrza o temperaturze 0°C lub poniżej może spowodować przemarznięcie liści objawiające się ich szklistością i więdnięciem. Silne przemarznięcie może doprowadzić do śmierci całej rośliny. Szok temperaturowy (także podczas transportowania roślin zimą) może spowodować także opadanie kwiatów i pąków.

 

Wilgotność powietrza:

Wymagana jest wilgotność 40% lub wyższa, ale nie jest ona krytycznym czynnikiem, chociaż przy 60% wilgotności rośliny rosną nieco lepiej. Można to osiągnąć przy pomocy nawilżacza, albo umieszczając roślinę na tacy z kilkucentymetrową warstwą keramzytu lub innego porowatego materiału. Kiedy podlewamy roślinę, wypływająca woda przecieka przez porowaty materiał na tacę, a parując zapewnia roślinie wyższą wilgotność. Należy jednak uważać, aby doniczki nie stały w wodzie, ale ponad nią, zapewniając dostęp powietrza do korzeni także od spodu. Najłatwiej to zrobić, kładąc na wierzchu metalową siatkę (taką do budowy klatek dla zwierząt) lub kratkę dostępną w sklepach ogrodniczych.

Rośliny można też rano zamgławiać, ale ważne jest, aby liście obeschły przed nocnym obniżeniem temperatury. Roślin nie należy zamgławiać zimą, bo w niższych temperaturach i przy obniżonym metabolizmie są bardziej podatne na gnicie wywołane pozostawaniem wody w kątach liści. Należy unikać zamgławiania wodą z kranu, a używać wyłącznie deszczówki lub wody destylowanej. W wypadku dysponowania tylko wodą z kranu lepiej całkowicie zrezygnować z zamgławiania, ponieważ powoduje to bardzo szkodliwe dla storczyków gromadzenie się kamienia wodnego w kątach liści.


Woda:

Wszystkie storczyki epifityczne, do których należy znakomita większość storczyków tropikalnych, bezwzględnie wymagają przeschnięcia podłoża przed kolejnym podlaniem. Jest to najważniejszy aspekt uprawy tych roślin! ICH PODŁOŻE NIE MOŻE BYĆ PRZEZ CAŁY CZAS RÓWNOMIERNIE WILGOTNE!!! Należy je podlewać mocno, ale odpowiednio rzadko - dorosłe rośliny zwykle raz na 7 do 9 dni. Zbyt częste podlewanie, bez okresu przeschnięcia, powoduje gnicie korzeni i w końcu doprowadza do śmierci rośliny!!! Jest to najczęstszy błąd przy uprawie pierwszego storczyka, ponieważ jest to najistotniejsza różnica między traktowaniem epifitów i innych roślin doniczkowych. Zachowanie okresu przeschnięcia po każdym podlaniu to 99% gwarancji sukcesu w uprawie storczyków. Wilgotność podłoża można sprawdzić, wkładając do podłoża drewniany patyczek na głębokość 7-10 cm. Po wyjęciu sprawdzamy jego koniec. Jeżeli ma kolor ciemniejszy, to znaczy, że podłoże jest jeszcze wilgotne i należy poczekać z podlewaniem jeszcze dzień lub dwa.

Do podlewania najlepsza jest deszczówka, woda z filtra odwróconej osmozy lub destylowana. Można podlewać wodą z kranu, najlepiej przegotowaną i odstaną, ale wymaga to bezwzględnie corocznego przesadzania (dokładnej wymiany podłoża bez powiększania doniczki). Podlewać należy obficie i dokładnie, upewniając się, że woda wycieka wszystkimi otworami doniczki.

Zalecanym sposobem podlewania wszystkich storczyków jest wstawianie całej doniczki do naczynia z wodą (np. wiaderka), tak aby była zanurzona po brzegi, i przetrzymanie jej tak przez 15 minut do godziny. To jedyny sposób dający pewność, ze podłoże nasiąkło w całej objętości, a korzenie "powietrzne" wystające z doniczki też pobrały wodę. Jest to szczególnie istotne w wypadku oncidiów, ponieważ mają one tendencję do wyrastania w górę - młode pseudobulwy bardzo często wyrastają powyżej poziomu podłoża i wypuszczają dużą liczbę wiszących korzeni.


Nawożenie:

Należy stosować (ogólnie dostępne w hipermarketach i w sklepach ogrodniczych) nawozy dla storczyków. Na etykietach wielu roślin i nawozów dla storczyków podawana jest informacja, aby rośliny nawozić co miesiąc. Większość osób uprawiających storczyki stosuje się jednak do zasady "weakly weekly", co oznacza nawożenie co tydzień (czyli przy każdym podlewaniu), ale bardziej rozcieńczonym nawozem - zwykle 1/4-1/2 zalecanej na opakowaniu dawki nawozu dla storczyków. Jeżeli nawozi się przy każdym podlewaniu, to co miesiąc lub co dwa miesiące podłoże powinno być przepłukane czystą wodą bez nawozu. Nie jest to trudne - wystarczy po prostu raz na jakiś czas podlać roślinę obficie czystą wodą bez nawozu. Optymalne postępowanie w tym wypadku jest następujące: najpierw należy normalnie podlać rośliny, aby rozpuścić nagromadzone sole. Po około godzinie podłoże należy przepłukać wodą w ilości równej dwukrotnej objętości doniczki.

Kwitnienie:

W zależności od odmiany Oncidium sezonem kwitnienia może być dowolna pora roku, ale najczęściej kwitną jesienią i wiosną. Niektóre hybrydy mogą kwitnąć 2-3 razy w roku. Dla zainicjowania pędów kwiatowych po zakończeniu wzrostu przez najmłodszą pseudobulwę (która jeszcze nie kwitła) trzeba umieścić roślinę w takim miejscu, aby w nocy temperatura spadała poniżej 18°C. Takim chłodniejszym miejscem w mieszkaniu może być parapet blisko szyby okiennej. W tym czasie należy także znacznie ograniczyć ilość wody, podlewając tylko raz na 14-20 dni przez okres dwóch miesięcy. Dojrzałe pędy kwiatowe bardzo często rozgałęziają się i w wypadku niektórych odmian mogą mieć nawet 50 lub więcej kwiatów w kwiatostanie.

Foto: © Copyright Orchid Greenhouse. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Po przekwitnięciu, gdy wszystkie kwiaty opadną, a pęd kwiatowy uschnie, można go wyciąć dość nisko, uważając jednak, aby nie uszkodzić pseudobulwy i liści. Po kwitnieniu łodygę po prostu się wycina (nisko przy pseudobulwie), ponieważ roślina nie powtarza kwitnienia na starej łodydze.

Oncidium

Foto: © Copyright Jerzy Dziedzic. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Jak w wypadku większości storczyków o sympodialnym typie wzrostu, te storczyki nie kwitną drugi raz z tej samej pseudobulwy - łodygi kwiatowe wyrastają wyłącznie z nowych pseudobulw dojrzałych w danym sezonie. Stare pseudobulwy nie są już aktywne i po 2-4 latach zrzucają liście. Ponieważ stanowią jednak magazyn wody i pożywienia dla nowych przyrostów, więc w miarę możliwości (uwzględniając rozsądną pojemność doniczki i estetykę) nie należy ich odcinać.

Przesadzanie:

W wypadku tych roślin podłoże powinno zawsze być przewiewne z zachowanymi dużymi przestrzeniami powietrznymi. Do sadzenia jakichkolwiek storczyków tropikalnych nie wolno stosować ziemi ogrodowej!!! Jako podłoże stosuje się mieszaninę, która szybko przepuszcza wodę, ale część tej wody jest w stanie zatrzymać. Zalecana jest kora sosnowa o średniej granulacji (1-1,5 cm) z dodatkiem węgla drzewnego, perlitu lub keramzytu i odrobiny torfu włóknistego. Podłoże może także składać się z samej kory sosnowej lub chipsów kokosowych bez innych dodatków. Przesadzamy zwykle co 2 lata, gdy podłoże rozkłada się lub roślina wyrasta z doniczki. Są to zasady obowiązujące przy podlewaniu wodą o zalecanej niskiej zawartości minerałów (wodą destylowaną, deszczówką lub wodą z filtra odwróconej osmozy). Jednak w wypadku podlewania wodą z kranu (także przegotowaną i odstaną itd.) należy bezwzględnie przesadzać co roku. Przesadzanie wykonuje się od wiosny do początku lata. Zastosowana doniczka powinna być tak mała, jak to tylko możliwe - w wypadku corocznego przesadzania (i jeśli roślina nie rozrosła się gwałtownie) może to być ta sama doniczka, więc przesadzanie w takim wypadku polega tylko na wymianie podłoża na nowe i przepuszczalne. Rośliny posadzone w podłożu z kory delikatnie wyjmujemy z doniczki. Oczyszczamy korzenie ze starego podłoża, uważając aby nie połamać zdrowych, żywych korzeni. Obcinamy wszystkie martwe, zgniłe, brązowe, gąbczaste lub puste w środku korzenie. Zdrowe korzenie są białe lub jasnobeżowe, jędrne w dotyku i te zostawiamy. Roślinę umieszczamy w nowej doniczce tak, aby najstarsza pseudobulwa dotykała jej krawędzi, robiąc z przodu miejsce na nowe przyrosty na 1-2 lata. Rośliny NIGDY nie należy rozdzielać na pojedyncze pseudobulwy - minimalnym podziałem jest grupa 3-4 zrośniętych pseudobulw. Po przesadzeniu przez tydzień do 10 dni roślin nie podlewa się.

 

Przydatne łącza:

Orchidarium > Storczyki od A do Z (opisy uprawy gatunków)

Orchidarium > Galeria > Oncidium (fotografie hybryd i gatunków)

Polskie Towarzystwo Miłośników Orchidei > FAQ (najczęściej zadawane pytania)

 

Tłumaczenie materiałów źródłowych: Grażyna Siemińska
Edycja: Jerzy Dziedzic