Catasetum cernuum

(Lindley) Rchb. f. 1863
Podrodzina: Epidendroideae
Plemię: Cymbidieae
Podplemię: Catasetinae

 

Foto: © Danny Delsaert. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Catasetum cernuum

Synonim: Myanthus cernuus Lindley, Catasetum trifidum Hooker, Catasetum umbrosum Barbosa Rodrigues, Monachanthus viridis Lindley, Catasetum cernuum (Lindley) Rchb. f. var. revolutum Cognioux. Wielu autorów uważa Catasetum rodigasianum Rolfe i jego synonim Catasetum rohrii Pabst za synonim Catasetum cernuum; jednak większość brazylijskich hodowców uważa Catasetum rodigasianum Rolfe za warte stworzenia odrębnego gatunku i niezależnie od tego, czy jest to prawda, my trzymamy się w tej materii Holsta (1999) i uważamy je za odrębny gatunek.  

Występowanie:

Brazylia. Spotykany bywa w południowych stanach Rio de Janeiro, Espírito Santo, Minas Gerais i Sao Paulo. Rośliny rosną w dość cienistych lokalizacjach na zboczach lesistych wzgórz, na wysokościach 200-1500 m w regionach, gdzie zimowe noce są chłodne.   

Klimat:

Skrajne zanotowane temperatury to 37°C i 0°C.
Średnia wilgotność waha się od 70% zimą do ponad 80% przez resztę roku.
Opady od 38 mm w styczniu do 239 mm w czerwcu.
Średnie temperatury (dzień/noc) od 18,9/11,7°C w styczniu do 26,1/17,8°C w sierpniu.
Okres kwitnienia: Od kwietnia do lipca z maksimum przypadającym w maju.

Uwagi różne:

Okres kwitnienia podawany w danych klimatycznych oparty jest na raportach hodowców.   Intensywnie pachnące kwiaty rodzaju Catasetum mogą być kwiatami męskimi lub żeńskimi, w zależności od warunków, w jakich były uprawiane. Generalnie uważa się, że kwiaty żeńskie często są wynikiem uprawy przy niskiej wilgotności i dużej ilości światła, natomiast kwiaty męskie są wynikiem uprawy w bardziej ocienionym i bardziej wilgotnym środowisku. Hills (1995) podaje, że osłona z folii aluminiowej założona na koniec rozwijającego się kwiatostanu powinna zapewnić rozwinięcie się kwiatów męskich. Ostatnio coraz więcej hodowców podaje jednak, że z ich doświadczeń wynika, że to zdrowie i wielkość rośliny wydają się być bardziej istotne w określeniu płci wytwarzanego kwiatu niż poziom światła, a większe i w lepszej kondycji rośliny wytwarzają kwiaty żeńskie. 

 

Informacje o roślinie i kwiatach:

Wielkość i typ rośliny:

Jest to duży, do 45 cm wysokości, epifit sympodialny o grubych, białych korzeniach.  

Pseudobulwy/łodyga:

Pseudobulwy mają 11 cm długości i 3 cm średnicy. Są kształtu wrzecionowatego.  

Liście:

Liście mają do 34 cm długości i 6,5 cm szerokości. Każda pseudobulwa wytwarza do 7 eliptyczno-lancetowatych liści. Są umiarkowanie zielone i mają 3 wyraźne żyłki.  

Kwiatostan:

Kwiatostan męski ma do 44 cm długości i szypułkę o średnicy około 0,4 cm. Pęd kwiatowy wyrastający przy podstawie rozwijającej się pseudobulwy jest przy swojej podstawie prawie poziomy, a następnie zakrzywia się w dół tak, że zgrupowane w wierzchołkowe grono kwiaty zwieszają się. Każdy kwiat wyrasta z szypułki o długości 3 cm, a wyraźne osłonki kwiatowe mają 1,6 cm długości i 0,4 cm szerokości.  Kwiatostan żeński jest krótki i wyprostowany.  

Kwiaty:

Około 15 w kwiatostanie męskim. Kwiaty mają rozmiar 5 cm na 7 cm wzdłuż rozłożonych, ukośnie skierowanych w dół bocznych płatków zewnętrznych. Płatki okółka zewnętrznego są kawowo-brązowe, a wewnętrznego zielone z wyraźnymi jasnymi i ciemnymi plamkami, warżka ma beżową działkę środkową z białawym wierzchołkiem, a działki boczne mocno kropkowane. Prętosłup jest zielony, a jego wyrostki zielono-brązowe. Niektóre klony mogą mieć czerwonawe zabarwienie. Płatek grzbietowy ma około 4 cm długości i 0,8 cm szerokości. Jest wklęsły, zwęża się tworząc ostry wierzchołek i, tak jak i płatki okółka wewnętrznego, zakrzywia do przodu, tworząc rodzaj kapturka nad prętosłupem. Boczne zewnętrzne płatki mają 4 cm długości, 1 cm szerokości, są wklęsłe i mają ostro zakończone wierzchołki. Płatki okółka wewnętrznego mają ok. 4 cm długości i 1 cm szerokości. Są wypukłe, ostro zakończone i utrzymują się w wyprostowanej pozycji bo obu stronach i przed płatkiem grzbietowym. Płatki okółka wewnętrznego zakrzywiają się do przodu i wspólnie z płatkiem grzbietowym tworzą kapturek nad prętosłupem, ponadto stykają się przy podstawie, kryjąc większą część płatka grzbietowego, za wyjątkiem części wierzchołkowej. 3-klapowa warżka jest skierowana w dół, ma wymiary 1,7 cm na 2,6 cm. Jest szeroka, płaska i ma 2 duże rowki na szczycie w kształcie litery M. Boczne działki mają ostre końce i wydają się nakładać jedna na drugą. Prętosłup ma 2,3 cm długości i 0,6 cm szerokości i wystaje nad warżką, tworząc z nią kąt 90°. Wyrostki mają około 2 cm długości i odchylają się, pozostając na płytce warżki.

Na kwiatostanie żeńskim jest 2-5 kwiatów. Kwiaty żeńskie są jasnozielone z nielicznymi czerwonymi plamkami na końcach płatków, a ich warżka ma kształt kieszonki wysuniętej do góry.

Tłumaczenie: Grażyna Siemińska


-----------------  U P R A W A  ----------------

Temperatura:

Roślina ciepłolubna przechodząca chłodny okres spoczynku.

W lecie średnia temperatura dnia wynosi 24-26°C, nocą 17-18°C, z amplitudą dobową 7-8°C. Ze względu na szeroki zakres wysokości siedlisk naturalnych, rośliny te można przystosować do warunków o 3-4°C cieplejszych lub chłodniejszych niż podane w danych klimatycznych.   

Światło:

15000-23000 luksów. Rośliny powinny być umiarkowanie cieniowane, a światło przefiltrowane lub rozproszone. Rośliny nie powinny być wystawiane na bezpośrednie działanie promieni południowego słońca. Cały czas należy zapewniać silny ruch powietrza. Hodowcy podają, że rośliny te dobrze rosną w cienistych miejscach.  

Podlewanie:

W siedliskach naturalnych opady są stosunkowo obfite przez większość roku z nieco suchszym okresem 2-3 zimowych miesięcy, choć nie jest to właściwie pora sucha. Uprawiane rośliny powinny być obficie podlewane przez większość roku, lecz nie można dopuścić, aby podłoże rozłożyło się lub rozmokło. Gdy na jesieni nowe przyrosty osiągną dojrzałość, ilość wody należy nieco zmniejszyć. 

Nawożenie:

Cataseta wymagają silnego nawożenia, więc w okresie aktywnego wzrostu należy je co tydzień nawozić pełną dawką zrównoważonego nawozu. Niektórzy od wiosny do połowy lata stosują nawóz wysokoazotowy, przechodząc na wysokofosforowy późnym latem i jesienią.  

Podłoże:

Rośliny dobrze rosną zamocowane na kawałkach paproci drzewiastej, jeśli tylko w okresie lata będą nawadniane co najmniej raz dziennie. W okresie wyjątkowo gorącej i suchej pogody zamocowane rośliny mogą wymagać nawet kilkukrotnego podlewania w ciągu dnia. Ponieważ czasem trudno jest zapewnić tak zamocowanym roślinom odpowiednio wysoką wilgotność w okresie letnim, często są one uprawiane w doniczkach lub koszyczkach z doskonałym drenażem, wypełnionych luźnym, szybko przesychającym podłożem. Podłoże musi być dobrze napowietrzone, ale musi zawierać także materiały zatrzymujące część wilgoci, takie jak pocięty mech torfowiec i perlit. Często dodawany jest także węgiel drzewny w celu zapewnienia przewiewności podłoża i zabezpieczenia przed kwaśnieniem. Oprócz standardowego podłoża z kory jodłowej, hodowcy stosują z powodzeniem ciasno upakowane korzenie paproci Osmunda, włókna paproci drzewiastej, mech torfowiec, pumeks, odłamki korka, a nawet mieszaninę równych części przekompostowanego i świeżego nawozu końskiego i węgla drzewnego. Jak z tego widać, można stosować prawie każde podłoże, pod warunkiem dobrania odpowiedniego schematu podlewania. Łatwiej jednak radzić sobie z roślinami, jeśli cały zbiór uprawia się w tym samym podłożu.   Mech torfowiec rozkłada się dość szybko, więc rośliny w nim uprawiane muszą być rokrocznie przesadzane. Cataseta nie tolerują zakwaszenia w obrębie korzeni, dlatego wielu hodowców zaleca coroczne przesadzanie bez względu na stosowane podłoże. Przesadzanie wykonuje się wtedy, gdy przy podstawie pseudobulwy pojawia się nowy przyrost. Roślinie pozostawia się tylko 1-2 najmłodsze pseudobulwy, a wszystkie pozostałe powinny być usuwane. Niektórzy z hodowców podają, że rozdzielają rośliny na pojedyncze pseudobulwy. Ponieważ stare korzenie obumierają po przesadzeniu, większość z nich można obciąć. Kilka można zostawić, aby ułatwić umocowanie rośliny w nowym podłożu dopóki nie rozwiną się nowe korzenie. Po przesadzeniu w ogóle nie podlewa się roślin aż do momentu, gdy nowy przyrost wypuści korzenie w nowe podłoże, a jego wysokość osiągnie 10-12 cm; dopiero wtedy podejmuje się normalny schemat podlewania.   Po przesadzeniu przednich 1-2 pseudobulw pozostałe można użyć jako zaczątki nowych roślin. Najpierw należy usunąć stare korzenie, a pseudobulwy położyć płasko lub postawić pionowo, aż do chwili, gdy od spodu lub na bokach pseudobulwy zaczną pojawiać się nowe przyrosty. Niektórzy zalecają, aby w tym okresie oczekiwania starsze bulwy umieszczać w pozycji pionowej w pustych doniczkach. Należy uzbroić się w cierpliwość, bo na pojawienie się nowych przyrostów przyjdzie czekać nawet kilka miesięcy. Gdy pojawi się nowy przyrost, należy pseudobulwę tak umieścić w doniczce z podłożem, aby nowy przyrost był na powierzchni podłoża lub nieco poniżej. Jeżeli wzdłuż boków pseudobulwy pojawia się kilka przyrostów, należy ją po prostu położyć na powierzchni podłoża.  

Wilgotność powietrza:

80-85% od wiosny do jesieni, spada do prawie 75% w czasie 2-3 zimowych miesięcy. 

Okres spoczynku:

W okresie zimowym średnia temperatura dnia wynosi 19°C, nocy 12°C, z amplitudą wahań dobowych ok. 7-8°C. Ze względu na szeroki zakres wysokości siedlisk naturalnych, rośliny te można przystosować do warunków o 3-4°C cieplejszych lub chłodniejszych niż podane w danych klimatycznych. W zimie opady są nieco niższe, ale wtedy dodatkowej wilgoci dostarcza obfita rosa i nocne mgły i właściwie nie można mówić o porze suchej. Jesienią, po opadnięciu liści, uprawiane rośliny powinny pozostać suche; ilość dostarczanej wody powinna być taka, aby nie dopuścić do nadmiernego pomarszczenia się pseudobulw. Nawożenie należy wyeliminować aż do momentu pojawienia się nowych przyrostów i rozpoczęcia obfitszego podlewania na wiosnę. Hills (1995) powiedział, że regularnie zmusza swoje rośliny do uśpienia, obcinając im w listopadzie wszystkie pozostałe liście. Więcej tych roślin ginie z nadmiaru wody w zimie, niż z jakiegokolwiek innego powodu. Hodowcy podają, że normalne podlewanie i nawożenie należy wznowić wtedy, gdy zaczynają pojawiać się nowe przyrosty, a nowe korzenie mają długość 2-4 cm. Jednakże woda zbierająca się w lejkowatych nowych przyrostach może spowodować ich gnicie, dlatego podlewać należy bardzo ostrożnie. Niektórzy hodowcy zalecają umieszczenie w lejku liściowym odrobiny fungicydu w proszku dla zredukowania zagrożenia ich zagniwania.